سامانه اعتبارسنجی
بهینه سازی روندهای اعطای تسهیلات
اعطای تسهیلات اعتباری به اشخاص حقیقی و حقوقی در راستای افزایش رفاه اجتماعی و رشد و توسعه اقتصادی كشور به عنوان یكی از وظایف مهم شبكه بانكی به شمار میاید. در این میان هر چه بانكها بتوانند شناخت بهتری از خصوصیات مشتری بدست آورند قطعا خواهند توانست تصمیم مناسب تری را در تامین منابع مالی مورد نیاز آنها اتخاذ كنند. كشورهای مختلف دنیا به منظور تسهیل و تسریع در فرآیند شناخت، ارزیابی و اعطای تسهیلات اعتباری به متقاضیان، اقدام به ایجاد و توسعه پایگاه داده های ملی از طریق بانك مركزی و نهاد رتبه بندی اعتباری و اعتبارسنجی به منظور تجمیع، پردازش و انتشار اطلاعات مشتریان نموده اند. در كشورمان نیز علاوه بر استفاده بانكها از پایگاه داده بانك مركزی، در سالهای اخیر اقدام به توسعه سامانه تخصصی بانكی در زمینه رتبه بندی اعتباری و اعتبارسنجی مشتریان، از طریق شركت مشاوره رتبهبندی اعتباری ایران با مشاركت بانكها و موسسات مالی كشور و نظارت بانك مركزی شده است.
در حال حاضر سامانه اعتبارسنجی بانكی متناسب با استاندارد های بین المللی طراحی و عملیاتی شده و بانك مركزی مجوز فعالیت آنرا در نظام بانكی كشور صادر نموده است. از همین رو در سال گذشته شاهد فعالیت رو به رشد سامانه و عملیاتی شدن آن در سطح شعب بانكهای كشور بودهایم كه انتظار می رود با تعامل مناسب میان اجزای شبكه بانكی تا پایان سال كلیه بانكها و موسسات مالی و اعتباری دارای مجوز از بانك مركزی از سامانه مذكور استفاده كنند. وضعیت فضای كسب و كار از جمله موضوعات تاثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی كشورها است و بانك جهانی نیز همه ساله با جمع آوری، تجمیع، طبقه بندی، پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با فضای كسب و كار منتشر می كند كه با راه اندازی سامانه Doing Business report كشورها، آن را در گزارشهای سالانه اخذ » اعتبارسنجی شركت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران در كشور، جمهوری اسلامی ایران از جهت شاخص در بین 183 كشور با 20 پله صعود نسبت به سال گذشته در رتبه 89 دنیا قرار گرفته است. البته رتبه كلی « اعتبار كسب وكار كشورمان در گزارش سال 2010 ، در بین 183 كشور 131 اعلام شده بود كه بر اساس گزارش جدید برای سال 2011 این شاخص با 2 پله بهبود به 129 ارتقاء یافته است. بر اساس الگوی بانك جهانی 9 عامل اصلی شامل شروع كسب و كار، استخدام نیروی انسانی، ثبت اموال، اخذ اعتبار، حمایت از سرمایه گذاران، پرداخت مالیات، تجارت بین الملل، انعقاد قراردادها و خاتمه یك كسب و كار رتبه كلی كسب و كار را تحت تاثیر قرار میدهند كه در این میان برای جمهوری اسلامی ایران بیشترین رشد مربوط به شاخص اخذ اعتبار میباشد كه جایگاه ایران را از رتبه 109 به 89 بهبود داده است و با تاثیر سایر شاخصها در مجموع رتبه فضای كسب و كار كشور 2 رتبه بهبود یافته است. ملاك اصلی بانك جهانی برای بهبود شاخص اخذ اعتبار ایران ، راه اندازی و عملیاتی شدن سامانه اعتبارسنجی شركت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران است كه اطلاعات مربوطه در قالب پرسشنامه استاندارد برای بانك جهانی توسط شركت ارسال شده است. این شركت دارای مجوز فعالیت از بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران بوده و به عنوان سامانه اعتبارسنجی كشور فعالیت می نماید و بر اساس شاخصهای بین المللی به عنوان تنها فعال در ایران شناخته میشود. «Private Credit Bureau» اهم شاخصهای مرتبط با راه اندازی سامانه اعتبارسنجی در این گزارش مربوط به عمق اطلاعات اعتباری می باشد كه در نتیجه تسهیم اطلاعات اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه اعتبارسنجی ، تسهیم هر دو دسته اطلاعات مثبت و منفی توسط سامانه اعتبارسنجی و عدم وجود محدودیت مبلغی در تسهیم اطلاعات تسهیلات اعتباری توسط سامانه اعتبارسنجی موجبات بهبود وضعیت كسب و كار در جمهوری اسلامی ایران را فراهم آورده است .
همچنین بنابراین گزارش ، پوشش اطلاعات اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی توسط سامانه اعتبارسنجی 4/5 درصد كل جمعیت فعال كشور شامل اطلاعات 2 میلیو ن و 400 هزار شخص حقیقی و دربردارنده در حدود 100 هزار شخص حقوقی میباشد كه این عامل نیز در بهبود شاخص اخذ اعتبار موثر بوده است.
البته لازم بذكر است به دلیل افزایش حجم اطلاعات بارگذاری شده در سامانه اعتبارسنجی شركت در نیمه اول ، سال 89 این نسبت در حال حاضر بیش از 35 درصد افزایش داشته است كه با لحاظ آن در گزارش سال 2012 شاخص اخذ اعتبار ایران بطور قطع مجددا بهبود قابل ملاحظهای خواهد یافت.
با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در جمع كار آفرینان كشور و تاكید ایشان بر بهبود فضای كسب و كار ، توجه به بهبود شاخص ”اخذ اعتبار ” به عنوان یكی از 9 عامل موثر در بهبود فضای كسب و كار است كه شامل آگاهی افراد نسبت به اعتبارات و حقوق قانونی بانكها و تسهیلات گیرندگان است، كمك بسزایی را در این راستا خواهد نمود.
ایجاد زیرساختهای قانونی مورد نیاز جهت ارائه تسهیلات و میزان دسترسی و كیفیت اطلاع بخشهای عمومی و خصوصی از تسهیلات، شاخصهای بهبود یافتهای است كه با عملیاتی شدن سامانه اعتبارسنجی شركت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران، این زیرساختها بطور كامل فراهم شده است.
منبع : بانک تجارت