اعتبارسنجی، تعيين اهليت اعتباری

مشتریان حقیقی

مشتریان حقوقی

1398/12/25 یکشنبه

آخرین مقالات

اعتبارسنجی، تعيين اهليت اعتباری اهلیت اعتباری عبارت است از ارزیابی احتمال اینکه یک وام گیرنده به تعهدات اعتباری و بدهی خویش عمل ننماید و یا اقساط وام یا بدهی خود را به موقع بازپرداخت نکند. اهلیت اعتباری بر مبنای مجموعه ای از شاخصها و عوامل مانند تاریخچه بازپرداخت بدهی ها و رتبه اعتباری مشخص می گردد. موسسات اعتباری و بانکها همچنین در دسترس بودن دارایی ها و میزان بدهی ها را نیز به عنوان شاخصهای دارای اهمیت برای محاسبه یا تعیین احتمال نکول یا عدم بازپرداخت در نظر می گیرند. اهلیت اعتباری عبارت است از ارزیابی احتمال اینکه یک وام گیرنده به تعهدات اعتباری و بدهی خویش عمل ننماید و یا اقساط وام یا بدهی خود را به موقع بازپرداخت نکند. اهلیت اعتباری بر مبنای مجموعه ای از شاخصها و عوامل مانند تاریخچه بازپرداخت بدهی ها و رتبه اعتباری مشخص می گردد. موسسات اعتباری و بانکها همچنین در دسترس بودن دارایی ها و میزان بدهی ها را نیز به عنوان شاخصهای دارای اهمیت برای محاسبه یا تعیین احتمال نکول یا عدم بازپرداخت در نظر می گیرند. در اغلب کشورها، موسسات رتبه بندی فعالیت می نمایند. این موسسات سیستم های رتبه بندی را طراحی می نمایند تا با استفاده از آن اهلیت اعتباری یک فرد یا شرکت را تعیین نمایند. از آنجاییکه رتبه یا امتیاز اعتباری مهمترین شاخص برای تعیین اهلیت اعتباری محسوب میشود، لذا افراد می بایست بصورت مستمر سابقه و رتبه اعتباری خویش را مورد مراقبت و توجه قرار دهند. اهلیت اعتباری بطور کلی به دو بخش قابل تقسیم است:

اهلیت اعتباری از جهت تمایل به بازپرداخت
اهلیت اعتباری از جهت توانایی بازپرداخت

در بحث اعتبارسنجی مشتریان توجه به هر دو حوزه ضرورت دارد. در سنجش تمایل یا رتبه بندی اعتباری از جهت سنجش تمایل، در واقع این مساله مورد بررسی قرار می گیرد که: «آیا فرد یا متقاضی تسهیلات، در صورت داشتن توانایی نسبت به بازپرداخت اقساط وام دریافت یا قدام می نماید یا علی رغم دارا بودن منابع مالی از عمل به تعهدات خویش سرباز می زند؟ عدم تمایل به بازپرداخت وقتی اتفاق می افتد که به عنوان مثال منفعت عدم بازپرداخت بیش از مضرات یا جرایم آن باشد. در این حالت افراد معمولا ترجیح می دهند جرایم اندک را پرداخت نمایند در مقابل از منابع در اختیار خویش بیشتر بهره برده و سود کسب نمایند. واقعیت این است که بخش زیادی از مطالبات معوق بانکهای کشورمان نیز متاثر از عدم تمایل به بازپرداخت است. اعتبارسنجی یا تعیین اهلیت اعتباری در حوزه تمایل نیازمند مجموعه ای از روشها و ابزارها است که گزارشگیری اعتباری و تاسیس سامانه های اعتبارسنجی ملی و جامع ا ز جمله مهمترین زیر ساختها برای مدیریت تمایل افراد و ایجاد انگیزه و رغبت برای آنان در راستای عمل به تعهداتشان می باشد.

اگر بصورت مفهومی بخواهیم در یک عبارت راهکار اعتبارسنجی و اهلیت سنجی تمایل را بیان کنیم، این عبارت می تواند مفید باشد: واقعیت این است که بخش قابل ملاحظه ای از مطالبات معوق بانکهای کشورمان ناشی از عدم تمایل به بازپرداخت است برای سنجش اهلیت اعتباری افراد از جهت تمایل، عملکرد 5 سال گذشته آنان در بازپرداخت تسهیلات و تعهدات قبلی در کل نظام اقتصادی کشور اعم از بانکهای دولتی و خصوصی و حتی بدهی های غیر بانکی مانند بدهکاران مالیاتی، گمرکی، قبوض آب و برق و غیره مهمترین شاخص تلقی می گردد. همچنین تجمیع اطلاعات در یک سامانه متمرکز ملی و جامع و قابلیت استعلام سابقه اعتباری افراد هنگام وام دادن با استفاده از شناسه ملی و بصورت آنلاین و برخط می تواند انگیزه افراد را برای عدم تمایل به بازپرداخت تا میزان بسیار زیادی کاهش دهد. چرا که سابقه منفی در پرونده یا شناسنامه اعتباری فرد باقی می ماند و سالها ممکن است وی را از برخورداری از خدمات دیگر محروم نماید. اهلیت اعتباری از جهت توانایی نیز از جمله ابعاد مهم اعتبارسنجی است که راهکار آن دامنه وسیعی از اقدامات مانند بررسی مطالعات امکان سنجی طرحها تا تجزیه و تحلیل صورتهای مالی و محاسبه نسبتهای مالی و غیره را در بر می گیرد

. "واقعیت این است که بخش قابل ملاحظه ای از مطالبات معوق بانکهای کشورمان ناشی از عدم تمایل به بازپرداخت است" یکی از مشکلات کنونی نظامها و ساختارهای مختلف اعتبارسنجی نظام بانکی کشورمان به همین مساله بر می گردد. در مراحل مختلف اعتبارسنجی تمرکز اصلی بر صورتهای مالی و سنجش وضعیت مالی، وضعیت عملکرد و جریانات نقدی و سایر توانمندی هایی نظیر توجیه فنی و بازار طرحهای ارائه شده و غیره می باشد که البته همه این موارد ضروری نیز هستند اما لزوما برای تضمین بازپرداخت کفایت نمی کند. چرا که ممکن است یک متقاضی وام همه این شاخصهای مالی و اقتصادی را در حد مناسبی دارا باشد اما به دلایل دیگر به تعهدات خویش در مقابل بانک عمل ننماید. در بحث تمایل هم سنجش تمایل دارای اهمیت است و هم مدیریت تمایل. سنجش تمایل عبارت است از پیش بینی رفتار آینده فرد در خصوص نحوه عمل به تعهداتش از جهت تمایل داشتن به بازپرداخت و یا عدم تمایل به بازپرداخت. در بحث مدیریت تمایل نیز باید سیستمها و مجموعه قوانین و مقررات به گونه ای باشند که افراد را به سمت عمل به تعهداتشان تشویق و الزام نمایند.

اعتباری, اعتبارسنجی, گزارش اعتباری, استعلام گزارش اعتباری, گزارش اعتباری فرد